به این طریق است که جغرافیای اندیشه گسترش می‌یابد و فراتر از پدید‌آورند‌ه‌‌اش مرزهای فردی و فرهنگی را درمی‌نوردد و سبب پیدایی اندیشه‌هایی از نوعی دیگر میشود. با این حال در جامعه دینداری چون ایران، طبعا تاملات فکری از ویژگی دینی و معنوی برخوردار است و متفکران چنین جامعه‌ای تلاش دارند تا حول پرسش‌ها و چالش‌های مطرح دینی در این جامعه بیندیشند و در جست و جوی پاسخ‌های مناسب برآیند. بر این اساس، از همان آغاز شکل‌گیری جمهوری اسلامی، همت مسئولان نظام اسلامی بر گسترش فرهنگ نشر و کتابخوانی به‌ویژه در حوزه‌های دینی قرار گرفت. در این راستا، جشنواره دین و پژوهش چند سالی است که با هدف معرفی آثار دینی برتر و ترویج فرهنگ کتابخوانی و گسترش پژوهش‌های دینی برگزار میشود.
شهریور ماه جاری اختتامیه چهارمین جشنواره دین و پژوهش‌های برتر، در حوزه هنری برگزار شد. در این مراسم حجت‌الاسلام سید مهدی خاموشی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، محمدرضا مخبر دزفولی دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی کشور، بهمن دری معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از علما و محققین عالی رتبه کشور حضور داشتند. آنچه از پی میآید، گزارشی است کوتاه از این اختتامیه.
در ابتدای مراسم اختتامیه جشنواره کتاب، دین و پژوهش برتر، پیام آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی خوانده شد. ایشان در این پیام بیان داشت: کتاب مانند شمشیر دو سر است؛ هم دوست را جذب می کند و هم دشمن را از بین می‌برد. محتوا، ادبیات و عرضه، 3رکن مهم برای کتاب هستند و شاید عرضه کتاب از آن دو مهم تر باشد. وی افزود: باید شکل و محتوای کتاب ناب باشد. نویسندگان باید موضوعات خوب را انتخاب کرده و آن را به درستی عرضه کنند. چون امروزه مسائل زشت در لباس‌های زیبا بسیار عرضه میشود؛ مثل عرفان‌های کاذب و اگر این مسائل روی افراد نفوذ کند، خیلی خطرناک است.
آیتاللهالعظمی مکارم شیرازی به زشت‌گرایی که از ملل غربی میآید اشاره کرده و اظهار داشت: اگر جلوی آنها گرفته شده و روشنگری شود از همان ابتدا میتوان خطرات‌شان را رفع کرد. این میدان مانند میدان جنگ است و باید در آن حساب‌شده‌تر از میدان جنگ نیز عمل کرد.
فعالیت بین‌المللی برای رونق فرهنگ اسلامی
در ادامه این مراسم حجت‌الاسلام سید مهدی خاموشی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی گفت: سازمان تبلیغات اسلامی باید در زمینه نشر معارف اسلامی در شاخه‌های مختلف آن تلاش کند. یکی از این کارها که در چشم‌انداز ما مدنظر قرار دارد، تبلیغ دین است که باید برای آن به رونق حوزه های مرتبط بیفزاییم. وی افزود : ما تصمیم گرفتیم که کتاب دینی را در مساجد محلی قرار دهیم و شبستان مسجد میزبان کتابها باشد تا در اختیار افراد قرار بگیرد. امروز ما قریب 10هزار کانون فرهنگی مساجد داریم.
وی با بیان اینکه باید کاری شود که کتابها وارد سبد مصرفی کالای خانواده‌‌ها قراربگیرد، تصریح کرد : یکی از نکات خیلی مهم، کتاب‌سازی و ظاهر کتاب است. ظاهر کتاب باید به گونه ای باشد که خریداری شود. ما تلاش کردیم که شکل کتابها هنری باشند.
خوشبختانه در حال حاضر تولید کتاب از کیفیت بهتری برخوردار شده و این تولید کتاب میزان مطالعه را هم افزایش داده است. وی به کتاب‌های جیبی اشاره کرد و بیان داشت: نوع موضوعاتی که در کتاب‌های جیبی به آنها پرداخته میشود با کتاب‌های دیگر تفاوت دارد. ما سعی داریم به تولید این کتابها رونق بخشیم.
حجت‌الاسلام خاموشی درباره جشنواره دوسالانه کتاب، دین و پژوهش‌های برتر اظهار داشت: این جشنواره باعث میشود که به موضوعات جهت داده شود و ذهن محقق به سمتی سوق پیدا کند که معضلات اجتماعی را بیشتر مرتفع سازد.
وی با اشاره به استقبال از بحث دین در کشور روسیه، تأکید کرد : بیرون مرزها اندیشه ما را بسیار مطالبه می‌کنند؛ چون دین در باور، عقیده و دل است. برای بردن حوزه جغرافیایی فرهنگ عمیق اسلامی به بیرون مرزها باید فعالیت بین‌المللی داشته باشیم.
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی ادامه داد: محقق باید تولیداتش را به بیرون مرزها ببرد و افق‌ها را روشن ببیند. امیدوارم این جشنواره وسیله‌ای برای رونق و گسترش فرهنگ اسلامی باشد.
افق نهایی جشنواره‌ها باید تغییر کنند
محمدرضا مخبر دزفولی، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه این جشنواره‌ها نیاز به تبلیغ، ترویج و فرهنگ سازی بیشتری دارند، افزود : حیف است که جشنواره‌ای در خصوص دین برگزار شود و همه فرهیختگان و علمای مرتبط با حوزه دین در آن شرکت نکنند.
وی در ادامه افزود: شاید یک راه اساسی در گسترش دین این باشد که همه افرادی که در این عرصه تلاش می کنند، به نوعی در این جشنواره‌ها مشارکت کرده و حضور داشته باشند. مخبر دزفولی با اشاره به اینکه ما در صحنه‌های دیگر جشنواره‌هایی داریم که رونق بین‌المللی پیدا کرده‌اند، بیان داشت: حیف است که نگاه و توجه در یک محدوده غیرفراگیر قرار بگیرد. باید روی این مسئله نیز برنامه‌ریزی جدی شود.
این جشنواره صرف تجلیل از یک فرد نیست بلکه ما علم و معرفت الهی و به نوعی علم واقعی را تجلیل می‌کنیم و برایش بزرگداشت می‌گیریم زیرا این علم الهی است ما را به سعادت می‌رساند.
دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: اگر حقیقتا ما این مبحث را در بین فضلا، علما و جوانان بپرورانیم آن زمان است که می توانیم ادعا کنیم ما در حوزه‌های مختلف تمدن سازی وارد شده‌ایم.
افق نهایی این جشنواره‌ها صرفا تقدیر از علما و محققان نیست. هرچند که این کار رونق بخشیدن به علم است اما افق نهایی جای تامل و تدبر دارد. بنیان‌هایی از این دست باید مقدمه تمدن‌سازی باشند.
مخبر دزفولی اهمیت دادن به کارهای بنیادی را در جهت معرفت الهی دانست و تصریح کرد : ما یک جریان جاری نداریم تا آن را قوت بخشیم. جریان بالنده هنوز شکل نگرفته و باید برای آن تدبیری بیندیشیم. افق جشنواره‌ها باید تغییر کنند و مقدمه‌ای برای تمدن سازی شوند تا زیرساخت‌های بهتری تدارک ببینیم. اگر با این رویکرد به موضوع کتاب و پژوهش‌های دینی نگاه کنیم حتما کارکردها و مشارکت های ما تغییر پیدا می کنند.
عدم توفیق در توزیع و مصرف کتاب
در ادامه این مراسم بهمن دری، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه باید تلاش شود این جشنواره‌ها با عظمت بیشتری برگزار شوند، افزود : دوره چهارم این جشنواره نسبت به دوره‌های قبلی پیشرفت بیشتری داشته و شایسته تقدیر است. اهتمام افراد در سازمان تبلیغات اسلامی نیز مایه مباهات است. ما در اقدامات اخیر پی بردیم که می‌توانیم آمار کتاب‌های دینی را بیشتر کنیم.
دری تصریح کرد: در 2سال اخیر 125 هزار کتاب منتشر شده‌است. شمارگان کتاب های دینی معمولا زیاد نبوده اما عنوان کتاب‌های دینی در رده چهارم بوده است.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه در سال گذشته ما شاهد یک‌پنجم کتاب منتشر شده یعنی 65هزار کتاب دینی بوده‌ایم، گفت:هم‌اکنون کتاب‌های دینی از لحاظ عنوان در رتبه دوم قرار گرفته‌اند و به لحاظ شمارگان رتبه نخست را دارند. این آمار در 4 ماه اخیر 20درصد افزایش پیدا کرده و کماکان از لحاظ شمارگان رتبه نخست را دارد. وی ادامه داد : این جشنواره‌ها به مشکلات ما در این زمینه می‌توانند پاسخ مناسبی دهند تا مولفان و محققان به تقویت کتاب‌های دینی کمک کنند. ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از کتاب‌های دینی حمایت جدی می‌کنیم.
دری تأکید کرد: اگر این جشنواره‌ها ارکان نشر را تقویت کنند و یکسویه برخورد نکنند مفیدتر خواهد بود. ما در تولید فکر و ابزار ارائه آن توفیق خوبی داشته‌ایم اما تا نقطه مطلوب خیلی فاصله داریم.
معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه ما در بخش توزیع و مصرف توفیق نداشتیم، اظهار داشت : اگر ما بخواهیم سینمایی فاخر و تئاتری خوب داشته باشیم، زیربنای آن کتاب است. امیدوارم این جشنواره منجر به اتفاقات خوبی در حوزه کتاب و نشر شود.
